Trakya

Türkiye’nin ilk bölgesel şarap rotası olan Trakya Bağ Rotası, Edirne’den Gelibolu’ya kadar uzanan geniş bir alanı kapsar. Bölgedeki üzüm bağları ve şarap kültürü antik çağlara dek uzanır. Geçmişte bölgenin kaliteli şarapları Mürefte, Hoşköy, Gaziköy, Uçmakdere gibi bölge limanlarından Akdeniz limanlarına amforalar içinde taşınırdı. Trakya Bağ Rotası, butik şarap üreticilerini 4 ana alanda buluşturur: Kırklareli, Tekirdağ, Şarköy ve Gelibolu. Rota; Marmara Denizi, Ege Denizi ve Karadeniz ile çevrili dağlardan, ormanlardan ve çeşitli mikro iklimlerden geçer. Şarap üreticileri iki grupta toplanır: Yapıncak, Şensu, Papazkarası gibi yerli gruplar ve Cabarnet Sauvignon, Chardonnay ve Merlot gibi klasikler. 

Kalecik Karası esas olarak kırmızı gül renginde, tatlı aromalı ve tanen yoğunluğu olmayan şaraplar için kullanılır. Üzüm bağlarını ziyaret ederek, farklı şarapları tadıp özel bir akşam yemeği deneyimi yaşamak için Trakya şarap tadım ve bağ rotasını takip edebilirsiniz. Bölgemizde asma sadece üzümü için yetiştirilmemektedir. Tüysüz, ince narin yapısı ile coğrafi işaret sahibi Tekirdağ Yapıncak Salamura Asma Yaprağı alarak eşsiz zeytinyağlı sarmalar yapabilirsiniz.

Chateau Nuzun, Nazan ve Necdet Uzun tarafından 2004 yılında iyi şarapların sadece mükemmel üzümlerden gelebileceği inancıyla kurulmuştur. Konakta organik yöntemler kullanılarak yetiştirilen üzüm bağlarından Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah ve Pinot Noir üretilmektedir.

Narince, Papaskarası ve Kalecik Karası üzümlerinden Riesling ve Petit Verdot’ya kadar uzanan büyük bir şarap üreticisi olan Chamlija, bölgenin en tanınmış isimlerinden biridir. Bağın kurucusu Mustafa Çamlıca’nın kızı İrem Çamlıca’nın yarattığı şişelerin etiketlerindeki özgün resimler sayesinde şişeleri her zaman kolayca tanınabilir.

Doğal ve yöresel şaraplarıyla tanınan Arcadia Vineyards, Bakucha Vineyard Hotel’e de ev sahipliği yapıyor. Burası şarap meraklıları için mükemmel bir konaklama yeridir. Üzüm bağları ve meyve bahçeleri arasında dolaşabilir, şarap içip yemek yiyebilirsiniz.

Kırklareli’yi yeniden bağcılık için önemli bir bölge hâline getirmeyi hedefleyen Saranta Farmhouse, ilk şaraplarını 2011 yılında şişeledi. Öküzgözü ve Sémillon üzümlerinden çeşitli şaraplar, Cinsault üzümlerinden de rosé üreten ilk Türk üzüm bağlarından biri olan şaraphane, 2023 yılında modern bir otel açmaya hazırlanıyor.

Şarap yazarıyken şarap üreticisi olan Şeyla Ergenekon ve eşi Çağatay, Chateau Ergenekon’u yönetiyorlar. Syrah ve Grenache gibi Fransız üzüm çeşitlerine odaklanan Chateau Ergenekon, Türkiye'nin en küçük organik bağlarından biri. İkili, bu yıl Kore Şarap Yarışması 2022’de Bona Dea 2013 vintage ile altın madalya kazandı.

Umurbey, 1993’ten beri Trakya’nın en köklü bağlarından biri. Türkiye’nin sadece kendi üzümlerinden şarap üretimi yapan ilk üzüm bağlarından. Asma ile üretim tesisi arasında sadece 500 metre mesafe var.

Barbare’nin hikayesi, Can Topsakal’ın Fransa’da okumasının ardından kendi bağını kurmak için Tekirdağ'da arazi satın almasıyla 2000 yılında başladı. Fransa’daki birçok şato şarap imalathanesinin şarap uzmanı ve danışmanı olan Xavier Vignon ile beraber Topsakal, Barbare’yi genellikle meşe fıçılarda olgunlaşan ve ödüllü bir şaraba dönüştürdü.

Gelibolu’nun alt kesiminde yer alan Chateau Kalpak, Bülent Kalpaklıoğlu tarafından 1991 yılında kuruldu. Kalpaklıoğlu, Amerika ve Fransa’da yaşayıp yatırım bankacılığı dünyasından ayrıldıktan sonra şarap sektörüne atıldı. Yıllarca süren deneyler ve araştırmaların ardından ilk şarapları 2013 yılında piyasaya sürüldü. O zamandan beri gastronomide Michelin yıldızlarıyla eşdeğer olarak anılan AWC Wienna’dan üç yıldız aldılar.

Türk bağcılık dünyasındaki bir diğer önemli şaraphane, Çanakkale Boğazı’nın kıyısındaki Eceabat’ta bulunan Suvla şaraphanesidir. Şaraphane, bir aileye aittir. 500'den fazla madalyası bulunan Suvla’nın organik bağında Chardonnay, Sauvignon Blanc, Roussanne, Marsanne, Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah, Cabernet Franc, Grenache Noir, Petit Verdot ve Pinot Noir üzümlerinin yanı sıra yerli Kınalı Yapıncak ve Karasakız gibi şaraplar da üretilmektedir.

Caeli Winery ve Hotel Caeli, şarabın tadına bakmak ve birkaç gün oyalanmak için mükemmel bir yerdir. Ünlü Fransız şarap danışmanı Michel Rolland’ın rehberliğinde Caeli, 2011 yılında kuruldu. Özel olarak tasarlanmış bir mahzen de dâhil olmak üzere sürdürülebilir şarap üretim yöntemlerine odaklandı. Daha çok 39 çağdaş sanat eserine sahip bir müze gibi olan otelin gurme restoranında Caeli Çiftliği ve Ekolojik Bahçesinden malzemeler kullanılmaktadır.

Ege 

Türkiye’nin şarap üretiminin yarısından fazlasını sağlayan Ege bölgesi, şarap yetiştiriciliği için mükemmeldir ve birçok endemik üzüm türü bulunur. Urla Bağ Rotası ve Bozcaada Bağ Rotası olmak üzere iki bölgede yoğunlaşır.

Urla Bağ Rotası, bölgeyi keşfetmek isteyenlere 6.000 yıllık bir tarihe sahip üzümlerden yapılan lezzetli, kaliteli ve ödüllü şaraplarıyla birlikte; huzurlu bağ yürüyüşleri, butik işletmelerdeki birinci sınıf şarap imalathanelerini keşfetme şansı ve eşsiz lezzetleriyle öne çıkan gurme restoranlarda enfes tatlar deneme imkanı sunuyor. Urla'nın şarap imalathaneleri, ürettikleri Cabernet Sauvignon, Sauvignon Blanc, Merlot, Shiraz, Chardonnay, Sangiovese, Nero d'Avola gibi uluslararası üzümler ve Bornova Misketi, Sultaniye, Boğazkere gibi yerli üzüm çeşitleriyle bir şarap geleneğini sürdürüyor. Bölgede kayıp bir üzüm çeşidi olarak kabul edilen antik Urla Karası, Foça Karası ve Gaydura yapılan çalışmalarla yörenin üzüm bağlarına yeniden kazandırılmıştır.

Eski zamanlarda Tenedos olarak bilinen Bozcaada, günümüze ulaşan 3.000 yıllık bir bağcılık mirasına ev sahipliği yapar. Bu uzun mirasın kanıtı, MÖ 5. yüzyılda basılan Bozcaada sikkelerinde tasvir edilen üzümlerde ve Homeros'un İlyada'sından 17. yüzyıl Osmanlı kâşifi Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sine kadar uzanan pek çok yazılı kaynakta bulunabilir. Tabiat Ana'nın bahşettiği kuzey rüzgarları, bu küçük adayı bağcılık için mükemmel hâle getirmiştir. Burada dört endemik üzüm türü bulunur: Kırmızı için Kuntra ve Karalahna, beyaz için Çavuş ve Vasilaki. Çoğunlukla sofralık bir üzüm olan Çavuş, Bozcaada üzümünün ne kadar iyi olabileceğinin en güzel örneğidir. Bozcaada küçük bir ada olmasına rağmen Bozcaada Bağ Rotası üzerinde birçok şarap imalathanesi bulabilirsiniz.

Sevilen Vineyards & Winery’nin hikâyesi, kurucusu İsa Güner'in Bulgaristan’dan Türkiye’ye göç ettiği 1942 yılına kadar uzanıyor. Ailenin üçüncü nesli; Sultaniye’den Karasakız üzümlerine, Cabernet Frangı’ndan Petit Verdot’ya kadar uzanan Sevilen şaraplarının ve mükemmel Ege yemeklerinin sunulduğu İsabey Bağları Restoranı’nı işletiyor.

Türkiye’nin en büyük organik şarap imalathanelerinden biri olan Lucien Arkas’ın tek parselli üzüm bağı, İzmir’de 288 dönüm arazi üzerinde yer alıyor. Üzümlerini daha soğuk gece sıcaklıklarında hasat etmeyi tercih eden ödüllü bağda Tempranillo, Chenin Blanc, Viognier, Marselan, Ugni Blanc (Trebbiano), Syrah, Cabernet Sauvignon, Merlot, Chardonnay ve Bornova Misketi üzümleri yetiştirilmektedir.

Yedi bilgenin isimlerini taşıyan şaraplarıyla Yedi Bilgeler, Ege şarap bölgesinde öne çıkan yerlerden biridir. Yedi Bilgeler, özellikle otel ve restoranının mimarî estetiğiyle Avrupa şatoları ile Anadolu’nun kervansaraylarının bir sentezidir.

Boğazkere 2017 vintage'ıyla Decanter World Wine Awards 2022’den altın madalyayla dönen Perdix, aile işletmesi olan bir organik bir bağdır. Urla’da yer alan şaraphanede havuz kenarında şarap tadımları yapabilir, bu esnada tesisin modern cam ve taş mimarisini izleyebilirsiniz.

Urla’da bölgenin küçük üzüm bağları, yaklaşık 4000 yıllık yerel bir şarapçılık tarihini kutlayan Urla Bağ Rotası’nı oluşturmak için bir araya geldi. Rotanın bir kısmında ödüllü Urla Wines’ın yanı sıra MMG, USCA, Urlice ve Mozaik üzüm bağları da yer alır.

Juan Pablo Diaz Leon ve Ceylan Ertörer Diaz Leon tarafından 2018 yılında kurulan HUS, sürdürülebilir bir felsefeye sahip olan bir aile işletmesidir. Doğal çevresiyle uyum içinde inşa edilen modern üretim tesisinin üzerinde, bağa bakan bir tadım odası ve teras bulunur. Burada kalmak isteyen ziyaretçiler için iki konuk odası da vardır.

Yunanistan ile Türkiye arasındaki 1923 nüfus mübadelesinden önce şarap üretimi ile tanınan Yağcılar köyünün bağcılığı neredeyse sona ermişti. Ta ki Serhat Akbay 1999’da bağcılığın yeniden canlanması için çalışmaya başlayana kadar. Şaraphanenin 2017 yılında kurulmasıyla birlikte İki Deniz Arası bağı şarap üretmeye başladı ve rezervasyon yaparsanız tadıma katılabilirsiniz.

Nif’e ilk girdiğinizde göz alıcı bir cam cephe gözünüze çarpar. Şaraphane, üzümlerinin aromasını korumak için “yerçekimi akışı” tekniğini kullanır. Nif’e ait olan Gastro Wine Bar, şarap üreticisinin kendi bahçesinden elde edilen malzemelerle hazırlanan yemeklerle birlikte İtalyan Montepulciano’dan Türk Narince üzüm çeşitlerine kadar uzanan bağın şaraplarını tatmak için de mükemmel bir yerdir.

Balıkesir’de bulunan ve 2005 yılında eski mimar Fikret Özdemir tarafından kurulan Madra, ilk şarap üretimini 2012 yılında gerçekleştirmiştir. Madra Dağı’nın tepesindeki asmalar, 500 metre yüksekliğin etkisiyle çok daha kaliteli. Bornova Misketi ve Öküzgözü gibi güzel kokulu şarapların yanı sıra Pinot Noir ve Chardonnay gibi şaraplar üretilen Madra’da, bu şarapların tadına tadım odasında bakabilirsiniz.

Tabii ki Ege şaraplarını anlatırken endemik üzümlerinin en iyisini sunan şarapçılar ve barların olduğu Bozcaada’dan bahsetmezsek olmaz. Adada öne çıkanlardan bazıları arasında köklü Talay ve Çamlıbağ şarap imalathaneleri ve ödüllü Corvus bağı yer alıyor.

Bodrum’da da üzüm çeşitleri ve toprakla denemeler yapan üzüm bağları yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlıyor. Napa Vadisi’ndeki şarap imalathanelerinden esinlenen Karnas Vineyards, çoğunlukla üzüm bağı restoranında gurme yemeklerle beraber sunulan Zinfandel şarapları üretmektedir. Bodrum’daki diğer şarap üreticileri arasında Mehmet Vuran tarafından kurulan tanınmış Garova Bağları var. Buna ek olarak rahmetli Hasan Tahsin Erdemir tarafından 2015 yılında kurulan ve ailesinin işlettiği, bağ kafelerinde canlı müzik günlerine de ev sahipliği yapan Mor Salkım da yer alıyor.

Denizli Çal bölgesi

Çal Bağ Yolu, bölgenin dört üzüm bağını birleştirmek ve Çal’ın tarihî bağcılığının canlanmasına yardımcı olmak amacıyla 2021 yılında kurulmuştur. Türkiye’nin en yeni şarap rotalarından biridir.

Buradaki en yeni bağlardan biri, yakındaki Hançalar köyünün yerlileri Salih Kuzu ve kızı Aslı Kuzu tarafından kurulan Kuzubağ’dır. 850 metre yükseklikte yer alan aile şaraphanesi, yerel Çalkarası üzümünün yanı sıra Kalecik Karası, Öküzgözü, Narince, Chardonnay ve Sauvignon Blanc üretmektedir.

Güzergâhta ayrıca 1959’da kurulan ve Türkiye'nin en köklü üzüm bağlarından biri olan Küp de bulunuyor. Şu anda Altıntaş ailesinin ikinci ve üçüncü nesli tarafından işletiliyor. Tadım odası, özel olarak tasarlanmış kiler ve tam donanımlı laboratuvar da dâhil olmak üzere tesisleri önemli ölçüde modernleştirmiş durumdalar.

Rotanın diğer üyeleri arasında, Çal’ın ilk şarap imalathanelerinden birini restore ederek hayata döndüren Hürriyet Yılmaz’ın kurduğu Lermonos yer alıyor. Buna ek olarak Kalecik Karası rosé ve Öküzgözü Syrah karışımı sunan Hanchalar şaraphanesini işleten Erdel de bulunuyor.

Anadolu

Ülkenin en güzel kırmızı şaraplık üzümleri, Anadolu'nun güneydoğusunda, Yukarı Mezopotamya'da, Fırat ve Dicle nehirleri arasında yer alan 1.000-1.500 metre yükseklikteki yaylalarda yetiştirilir. Öküzgözü üzümleri Elazığ'da şarap üretiminde mükemmel sonuçlar verir. Boğazkere, Diyarbakır'ın kırmızı şaraplık üzüm çeşididir. Midyat ve Mardin'de üretilen şarapların yapımında yerli üzümlerden olan Mazruna ve Kerkus kullanılır. Köklü bir şarapçılık geleneğine sahip olan Kapadokya, yerel Emir üzümlerinden üretilen beyaz şarabıyla adından sıkça söz ettirir. Bölge ünlü bağlarını, doğal volkanik tüf ile harmanlanmış toprağına borçludur. Asmanın büyüme döngüsünde toprak önemli bir rol oynar. Bu nedenle Anadolu üzümlerinden Öküzgözü, Kalecik Karası, Boğazkere, Narince, Emir ve Avrupa üzümlerinden Cabernet Sauvignon, Chardonnay, ve Sauvignon Blanc böylesine dolgun ve zengin tat verir.

Türkiye’de şarap üretiminin zor olduğu bölgelerden biri olan Anadolu’da çok başarılı üzüm bağları var. Bunlardan biri, 1929 yılında Cenap And tarafından kurulan ve Türkiye’nin ilk özel sektör şarap üreticisi olan Kavaklıdere'dir.

Yerel Kalecik Karası üzümünü üretmek için Ankara’nın Kalecik ilçesine taşınan iki kadın girişimci tarafından 2003 yılında kurulan Tafalı, şaraphanesini 2019 yılında açtı ve o zamandan beri misafirlerini bağında ağırlıyor.

Peribacalarıyla ünlü Kapadokya bölgesi aynı zamanda şaraplarıyla da tanınıyor. Taş Mahal olarak adlandırılan, restore edilmiş Yunan yapımı taş binada doğal şaraplar üreten Gelveri, Güzelyurt’ta yer alıyor. Diğer önemli şarap imalathaneleri arasında, bölgenin en eski şarap üreticilerinden Turasan var. Buna ek olarak Mehmet Erdoğan’ın 1972’de evinin arka bahçesinde kurduğu ve günümüzde ailesinin işlettiği modern bir şaraphane olan Kocabağ sayılabilir.

Son olarak Kayseri yakınlarında yer alan Vinolus şaraphanesinde ve Sunolus Boutique Hotel’le sözümüzü noktalayabiliriz. Narince, Chardonnay, Roussanne, Kalecik Karası ve Tempranillo üreten organik bir bağ olan Vinolus, ailesinin çiftliğini devralan biyolog ve yoga eğitmeni Oluş Molu tarafından kuruldu ve ECOCERT etiketiyle sertifikalandırılmış Türkiye’nin sayılı bağlarından birine dönüştürüldü.