ASKERLİK BORÇLANMASI İLE KİMLER EYT’Lİ OLABİLİR?
21 Mayıs 1999 tarihinde askere gittim. İlk sigortalı işe girişim 2004 yılında oldu. 7000 prim günüm bulunuyor. Askerlik borçlanması yapsam EYT’den emekliliğe hak kazanır mıyım? (Erhan T.)
SORULARINIZ İÇİN: [email protected]
Sigortalı çalışmaya başlamadan önce askerlik görevini yapmış olanlar, askerlik süresini borçlandıkları takdirde sigorta başlangıç tarihini “borçlandıkları süre kadar” öne çekebilirler. Sigorta başlangıç tarihini askerlik borçlanması yaparak 8 Eylül 1999 tarihinden önceye çekenler, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasasından yararlanabilirler.
Sigorta başlangıç tarihi 9 Eylül 1999 ile 8 Mart 2001 tarihleri arasında olanlar 1 gün ile 540 gün arasında değişen askerlik borçlanması yaptıklarında EYT kapsamına girerler. Prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi koşulunu yerine getirmişlerse yaşa bakılmaksızın emekli olabilirler.
Sizin ilk sigorta başlangıcınız 2004 yılında olmuş. Her ne kadar askerliğinizi 8 Eylül 1999 tarihinden önce yapmış olsanız da 18 aylık askerlik süresinin tamamını borçlandığınızda sigorta başlangıç tarihini en erken 2002 yılına çekebilirsiniz. Bu da size EYT’den yararlanma hakkı sağlamaz.
ASKERLİK BORÇLANMASI YAPILAN SÜRELER KIDEM TAZMİNATI YAZISI İÇİN GEÇERLİ SAYILIR MI?
Mart 1986 doğumluyum. 2002 yılında sigorta başlangıcım var. 6465 prim günüm bulunuyor. 17 yıldır aynı şirkette çalışıyorum. Askerlik borçlanmasını ödeyerek 7000 prim gününü tamamlayıp SSK’dan Kıdem tazminat yazısı alabilir miyim? (Recep O.)
Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) kıdem tazminatı yazısı alabilmek için yaş dışındaki emeklilik koşullarının yerine getirilmesi gerekir. İlk defa çalışmaya 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında başlayanlar ya 7000 prim gününü tamamlayarak, ya da 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim gününü tamamlayarak kıdem kıdem tazminatı yazısı alabilirler.
Askerlik, doğum gibi hizmet borçlanması süreleri, kıdem tazminatı yazısı için gerekli prim günü hesabında dikkate alınır. Askerlik borçlanması yaparak prim gününüzü 7000’e tamamladığınızda SGK’dan kıdem tazminatı yazısı talep edebilirsiniz. Yazıyı alıp işverene ibraz etmeden kesinlikle işten ayrılmamalısınız. İşten ayrılırken, SGK’dan aldığınız yazıya istinaden kıdem tazminatı talep ettiğinizi belirtmelisiniz.
EMEKLİ AYLIĞINI ARTIRMAK İÇİN ASKERLİK BORÇLANMASI KAÇ TL ÜZERİNDEN YAPILMALIDIR?
1977 doğumluyum ve 1997'de sigortalı olarak başladım. Askerliğimi 1997 - 99 arasında yaptım. EYT'li olup prim eksiğim var. Toplam 4.754 prim günüm bulunuyor. Emekli olabilmek için askerliğimi satın almam lazım. Bugün emekli olduğum takdirde 19.000 TL maaş çıkıyor. Emekli aylığımı artırmak için borçlanma sırasında kazancımı ne kadar göstermeliyim? (Efdal G.)
Askerlik borçlanmasını bu yıl sona ermeden yaparsanız, kazancınızı asgari ücret üzerinden gösterdiğinizde 115.214 TL ödemeniz gerekir. Başka bir ifadeyle en düşük borçlanma prim tutarı 115.214 TL’dir. 2000 öncesi prim günlerinin fazla olması emekli aylığını artırıcı etki yapar. Asgari ücret üzerinden borçlandığınızda da bu avantajı zaten elde edeceksiniz.
Ancak, daha yüksek kazanç üzerinden borçlanma primi ödemek genellikle fayda sağlamaz. Fayda sağlandığında ise emekli aylığındaki artış yatırılan ilave prime değmez. Askerlik borçlanması yaptığınızda emekli olabildiğinize göre asgari ücret üzerinden borçlanma yapın. Daha yüksek kazanç üzerinden borçlanma yaptığınızda zararlı çıkabilirsiniz.
EMEKLİ İŞÇİNİN ÜCRETİ ARTAR MI?
Emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam edeceğim. Sosyal güvenlik destek primi brüt ücret üzerinden mi ödenir? Çalıştığım işyerinde hak ettiğim maaş miktarı artar mı? Normal çalışan iken elime geçen net tutar 30 bin TL ise emekli çalışan olarak elime geçen net tutar artar mı? (Mustafa Ş.)
Sosyal güvenlik destek primi (SGDP) işçiye yapılan tüm ödemeleri kapsayacak şekilde brüt ücret üzerinden ödenir. Normal çalışan işçinin ücretinden yüzde 14 sosyal sigorta primi, yüzde 1 oranında da işsizlik sigortası primi kesilir. Emekli işçiden ise yüzde 7,5 oranında sosyal güvenlik destekleme primi kesilir.
Emekli işçi aynı işyerinde aynı brüt ücretle çalışacak ise eline geçen net ücret artar. Brüt ücretin yüzde 7,5’i oranında daha az prim kesintisi yapılır. Bu da işçinin eline geçen ücretin artması anlamına gelir.
KIDEM TAZMİNATI YAZISI İLE İŞTEN AYRILAN İŞÇİ İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALABİLİR Mİ?
21 yıldır çalıştığım fabrikadan tazminat, ihbar vermeden sorgusuz sualsiz atıldım. Ardından yöneticilerle konuşup, SGK’dan 7000 günümü doldurduğum için aldığım kağıtla kıdem tazminatımı aldım. İşsizlik maaşı alabilir miyim? İhbar ve işe geri dönüş davası açabilmem için ne yapmam lazım? (Süleyman A.)
İşsizlik ödeneği alabilmek için işçinin kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması gerekir. Her ne kadar işveren sizi önce işten çıkartmış ise de daha sonra yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getirdiğinizi belirtmeniz üzerine kıdem tazminatınızı alarak ayrıldığınız için işten anlaşmalı ayrılmış sayılırsınız. Bu nedenle işsizlik ödeneği alamazsınız.
İşyerinden ayrıldığınız tarihte işyerinde en az 30 işçi bulunuyorsa işe iade davası açmadan önce 30 gün içinde arabulucuya gitmelisiniz. Arabulucuda anlaşma sağlanamadığı takdirde işe iade davası açabilirsiniz. İşe iade davasını kazanıp işveren sizi işe başlatmazsa o zaman ihbar tazminatı hakkınız doğar.
