Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, AK Parti’de dün parti yönetimine ve milletvekillerine ekonomideki son duruma ilişkin kapsamlı sunum yaparak, soruları yanıtladı. İstikrar ve reform programını başarılı bir şekilde uyguladıklarını belirterek “Sonuçları almaya başladık” diyen Şimşek’in sunumundan satır başları şöyle:
MERKEZ BANKASI REZERVİ
“Merkez Bankası rezervlerini rekor düzeye çıkardık. Geçen sene mayıs ayında 98,5 milyar dolar olan brüt rezervlerimiz, 4 Ekim’de 156,3 milyar dolara çıktı. Swap hariç net rezervler ise eksi 60,5 milyar dolardan, 34,6 milyar dolara çıktı. Böylece rezerv sorunumuz kalmadı.
KKM’DEN ÇIKIŞ SÜRÜYOR
KKM stoku TL bazında zirvesi olan 3,4 trilyon liradan 59 haftadır kesintisiz gerileyerek 1,5 trilyon liranın altına düştü.
CARİ AÇIK
Cari açığı sürdürülebilir düzeye çektik. Dış denge iyileşiyor, kırılganlığımız azalıyor. Geçen yıl mayıs ayında 55,6 milyar dolar olan cari açık, bu yıl ağustos ayında 11,3 milyar dolara geriledi.
TÜRKİYE’NİN RİSK PRİMİ DÜŞÜYOR
Ülkemizin risk pirimi 700 baz puan seviyesinden, 270 baz puan civarına düştü. Yani yurt dışından daha ucuza finansman buluyoruz.
DIŞ KAYNAĞA ERİŞİM
Finansmana erişim arttı, ülkemizin dış kaynağa erişim sorunu kalmadı. Program öncesi bankaların dış borç çevirme oranı yüzde 97 iken (yani bankalar 100 dolar borç ödemek için 97 dolar bulabiliyordu), bu oran yüzde 154’e (100 dolar borç ödemek için 154 dolar bulabiliyor) yükseldi. Reel sektörümüzün dış borç çevirme oranı ise aynı dönemde yüzde 73’ten yüzde 127’ye çıktı.
DIŞ BORÇLANMA MALİYETİ
Dış borçlanma maliyetlerimiz düştü. Hazinemiz 2023’ün ilk çeyreğinde 10 yıllık yurt dışı tahvili yüzde 9,8 ile borçlanıyorken, bugün 10 yıllık tahvilin borçlanma maliyeti yüzde 7’ye düştü.
TÜRKİYE’NİN KREDİ NOTU
Kredi notumuz artıyor. 2024 yılında 3 büyük kredi derecelendirme kuruluşundan kredi notu artırımı alan tek ülkeyiz. Ülkemizi gri listeden çıkardık. Yaptığımız reformlar ve uygulama alanında attığımız adımlar sayesinde ülkemiz gri listeden oy birliği ile çıktı.
“VATANDAŞ ENFLASYONDAKİ DÜŞÜŞÜ HİSSEDECEK”
Enflasyonu kalıcı bir şekilde tek haneye düşüreceğiz. Enflasyonda mayıs ayında zirveyi gördük, haziranda başlayan düşüş eğilimi devam etti eylülde yıllık enflasyon yüzde 50’nin altına geriledi. Son dört ayda yıllık enflasyon 26,1 yüzde puan geriledi. Önümüzdeki aylarda enflasyondaki düşüş sürecek ve milletimiz bunu çok daha net hissedecek.
İSTİHDAM GÜÇLÜ
İstihdam güçlü seyrediyor. 2023’te depremin etkilerine rağmen 880 bin yeni istihdam sağlandı. 2024’te bu yükseliş devam etti. Bu yıl ağustosta istihdam 32,8 milyon kişiye ulaşırken işsizlik oranı yüzde 8,5’e geriledi. Orta Vadeli Program’da hedefimiz, işsizliği tek hanelerde tutarak 2,3 milyon yeni istihdam oluşturmak.
DEPREME RAĞMEN MALİ DİSİPLİN
Depremin etkilerine rağmen mali disiplinden taviz vermedik. Deprem harcamalarının etkisiyle 2023’te bütçe açığının milli gelire oranını yüzde 6,4 öngörmüştük. Uyguladığımız politikalarla bu oran yüzde 5,2 gerçekleşti ve gelişmekte olan ülke ortalamalarının altında kaldı. Deprem hariç açık ise yüzde 1,6 seviyesindedir.
Kamu harcamalarında etkinliği ve verimliliği artırmak için aldığımız tedbirlerle, bütçe açığının milli gelire oranının bu yıl yüzde 4,9’a, 2025’te yüzde 3,1’e ve sonraki yıllarda yüzde 3’ün altına gerilemesini bekliyoruz. Böylece kamu maliyesiyle de enflasyonla mücadeleye çok güçlü bir destek sağlayacağız.”
EYT’NİN MALİYETİ
Sosyal medyada paylaşılan sunuma göre Şimşek, EYT’nin maliyeti hakkında da bilgi verdi. Sunuma göre, çırak ve stajyerler hariç sosyal güvenlik sisteminde aktif / pasif oranı temmuz ayında 1,4 kişiye düştü.
Geçen yıl çıkartılan emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasasının finansman dahil maliyeti 2023 yılında 276 milyar lira olurken, 2024’te 752 milyar, 2025’te 1,2 trilyon, 2026’da 1,6 trilyon, 2027 yılında ise 1,8 trilyon lira öngörülüyor.
Şimşek, Türkiye ve OECD ülkelerindeki emeklilik yaşı hakkında da bilgi verdi. Türkiye’de fiilen 52 olan emeklilik yaşı OECD ülkelerinde ortalama 64,4 oldu. OECD üyesi 26 ülkede emeklilik yaşının 65 ve üzerinde yer aldığını belirtti.
Şimşek sunumda Türkiye ile diğer gelişmekte olan ülkelerdeki net asgari ücreti karşılaştırdı. Avrupa’da asgari ücretin 516 dolar olduğu Türkiye’nin altında Macaristan (499), Romanya (450), Bulgaristan (398) ve Rusya’nın (180) bulunduğu görüldü. Latin Amerika’daki gelişmekte olan ülkelerde asgari ücret 423 dolarla en yüksek Şili’de olurken, Meksika’da 397, Kolombiya’da 328, Arjantin’de 297, Brezilya’da 263 dolar oldu.
Asya ülkelerinde ise asgari ücret 203 dolar ile 99 dolar arasında değişiyor.
