Omuz lif yırtıkları (Rotator cuff yırtıkları) omuzda ağrı ve fonksiyonel bozukluğa yol açan omuz hastalıklarının başında yer alıyor. Daha çok yaşlı insanların hastalığı olarak bilinse de, günümüzde genç erişkinlerin de bu sorundan rahatsız olduklarına dikkat çekiliyor. Travma kaynaklı olanlar dışında omuz lif yırtılmalarının asıl nedeni henüz tam olarak bilinmiyor. Sağlık Bilimleri Üniversitesi İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Eğitim Sorumlusu Prof. Dr. Cemil Ertürk, günümüzde bundan birçok etkenin sorumlu olduğunun kanıtlandığını söyleyerek, “İleri yaş, artmış vücut kitle endeksi (şişmanlık) ve tütün kullanımı bilimsel olarak soruna yol açan başlıca nedenler arasındadır” diyor. Ertürk’e göre sigara, omuz lif ve tendon yırtıklarının başlıca nedenlerinden biri olarak kabul ediliyor. Kullanımının kişiye verdiği zarar kötü yönü, değiştirilebilir risk faktörü özelliği ise iyi yönü olarak değerlendiriliyor.
Sigaranın kalp-damar ve akciğer hastalıklarıyla ilişkili olup, ölüme ve sakatlıklara yol açtığının bilimsel kanıtları olduğunu söyleyen Prof. Dr. Cemil Ertürk, tütün kullanımının kas iskelet sistemi hastalıklarıyla ilişkisinin eskiden beri bilindiğine dikkat çekiyor ve “Son zamanlarda, deneysel çalışmalarda sigara kullanımının yara iyileşmesi ve kemik kaynamasını geciktirdiği de gösterilmiştir. Bunun yanında, önemli ortopedik rahatsızlıklar içerisinde bulunan omuz lif yırtıkları ile tütün kullanımı arasındaki ilişki konusunda çok sayıda bilimsel araştırma yapılıyor” diyor.
ABD’de Ohio Devlet Üniversitesi’nde Julie Y. Bishop ve arkadaşlarının 13 bilimsel çalışmayı inceleyerek yaptığı sistematik derlemede, sigara içme ile omuz lif yırtıkları arasında ciddi bir ilişki olduğu ortaya konuyor. Bu çalışmada sigara içen hastaların omuzdaki lif yırtığı nedeniyle şikayetlerinin daha ağır seyrettiği ve ameliyat ihtiyaçlarının arttığı gösteriliyor. Araştırmalarda sigara kullanımının yırtıkla ilişkisi yanında, sigara içenlerde lif yırtığının büyüklüğü arasındaki ilişkiye de dikkat çekiliyor. İtalya’da Roma Sapienza Üniversitesi’nden Stefano Carbone ve arkadaşlarının yaptığı çalışma ise sigara içme sayısı ya da daha önce sigara içme süresinin, yırtık oluşturma nedeninin yanında yırtığın büyüklüğünü de etkilediğini ortaya koyuyor.
Prof. Dr. Cemil Ertürk, “Sigaranın en büyük zararı, içerdiği nikotinden kaynaklanıyor. Nikotin önemli bir damar büzücü madde olup; oksijenin kan damarlarından vücut dokularına taşınmasını engelliyor. Sigara içiminde açığa çıkan karbonmonoksit, hücrelerde oksijen dengesini bozarak hücre metobolizmasını zarara uğratıyor. Bunun sonucunda dokulardaki düşük oksijen miktarından dolayı, vücuttaki tendon ve liflerin beslenmesi bozuluyor ve liflerin yapısında hasarlanma gerçekleşiyor” diyor.
Omuz lif yırtıklarından dolayı ameliyat geçirenlerde, sigara içenler ve içmeyenler arasında önemli farklılıklar görüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Cemil Ertürk, “Sigara içenlerin ameliyat başarısı içmeyenlere göre daha düşük” diyor. Bu nedenle, omuz eklemi içinde kan damarları yönünden, beslenmesi kısıtlı olan lif ve tendonların daha az kanlanması sonucu, yapılan ameliyat çok başarılı da geçse yetersiz sonuçla karşılaşma olasılığı artıyor.
Prof. Dr. Cemil Ertürk, bu konuda alınacak önlemlerin en önemlisinin ortopedik sorunlarla ameliyat olacak hastaların, ameliyat öncesinde sigarayı bırakması olduğunu söylüyor ve; “İsterim ki hastalarım ameliyattan sonra da sigara içmeyerek tütünsüz ve dumansız yepyeni bir hayata başlasınlar. Ameliyat sonrası hasta ziyaretine gelenlerin hastanın odasında sigara içmeyerek hem hastayı özendirmemeleri hem de pasif içicilik açısından hastaya zarar vermemeleri de dileklerim arasında” diyor.
