1990'lı yıllarda, o zamanlar Türkiye'nin en büyük reklam ajansı olan Manajans'ta işe girip, ajansın sahibi, Türkiye'de reklamcılık sektörünün öncülerinden Eli Acıman'ın -ki onun hepimizdeki adı Bay Acıman'dı- karşısına metin yazarı olarak çıkıncaya kadar, bir metinde kelimelerin kapladığı yere, ağırlıklarına, hacimlerine, kısacası kudretlerine dair öyle pek büyük bir inancım yoktu. Başka bir deyişle yazıda kelimelerin ağırlıklarına o zamana kadar, öyle bir gözle bakmamıştım. Gerçi...

OPERASYON 11 Mayıs 1960 günü, akşam saat altı buçuk sularında Arjantin'in başkenti Buenos Aires'in kuzeyinde, bir sanayi bölgesi olan San Fernando'da, orta yaşını çoktan geçmiş, yorgun argın ama hep diken üstünde bir adam, Garibaldi Caddesi'ndeki gecekondusuna yakın durakta belediye otobüsünden indi. Yolunu gözleyenler, tam bir aydan beri takip ediyorlardı onu. Her hareketini ezberlemişlerdi artık. Hemen her akşam, dakika sektirmeden aynı otobüsle evine geliyordu adam. Eviyle otobüs durağı...

Oğuz Atay'ın aynı zamanda kendi hocası da olan Prof. Mustafa İnan'ı anlattığı biyografik kitabı "Bir Bilim Adamının Romanı" şu paragrafla açılır: "Orta boylu, esmer ve ürkek bakışlı genç bir adam, üniversitenin büyük kapısı önünde durdu; ilkyazın sıcak günlerinden biriydi. Yakasını gevşeten bu kılıksız gencin, büyük kapının gerisindeki serinliğe sığınmak istediğini sezen ve çatık bakışlarıyla koyu renk elbiselerinden görevli olduğu anlaşılan biri yolunu kapadı: 'Nereye hemşerim?' 'Nereden...

Kime, hangi edebiyat eleştirmenine, işin erbabına, sıradan meraklı roman okuruna "Bana, dünya edebiyatından beş romancı say" deyin, sayacağı beş yazar arasında mutlaka Dostoyevski'nin adını anar. Hele bu soruyu biraza daha daraltıp, "Ya Rus edebiyatından üç romancı?" diye sorarsanız, Tolstoy'dan sonra Dostoyevski ikinci sırada, bazen de birinci sırada yer bulur kendine muhakkak. Ama mesela, kendisi de büyük bir yazar olan, aslen Rus olup payına sürgün düştüğünden kitaplarını İngilizce yazmış,...

Ben ve benden büyük olanlar, biz birkaç kuşak, doğduğumuz köyde aynı ekmekle beslenerek büyüdük: "Nanê kurore" diyorlardı bizi büyüten ekmeğe. Bir tür mısır ekmeği yani. Sınırlı tarlaların büyük bir kısmını pirince, geride kalanını da mısıra ayırırlardı bizim köylüler. Mısır tarlasına aynı anda üç şey ekilirdi. Mısır, onun dibine çalı fasulyesi, onun yanına da kabak... Üç nimet de boy attığında fasulye, mısırı sırık olarak kullanır, kabak da tarlanın her yerine yayılmış arsız otları geniş...

Üç kişiydiler. Nazım Hikmet, Vâlâ Nurettin (Va-Nû), bir de Şevket Süreyya Aydemir. Anadolu'da ihtilal yapanlardan pek "yüz bulamayınca" yola çıktılar; başka bir ihtilal diyarına, birkaç sene önce "Bolşevik İhtilalini" yapmış olanların memleketine, Moskova'ya gittiler. Bu şehirde yeni kurulmuş olan Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi'nde tahsil görecek, iyi birer komünist olarak döneceklerdi memleketlerine. Nazım Hikmet ile Va-Nû, Puşkin Meydanı'nda, iki katlı, şirin bir talebe yurduna...

(Edebiyat; tuhaf, gizemli, tehlikeli, eğlenceli, ilginç, çekici, yasak, kışkırtıcı, ispatlanması güç, inanması zor, akıldan uzak, korkunç, komik, hüzünlü, kederli, acıklı, gerçek dışı, öğretici, felsefi, dini, aklınıza ne gelirse gelsin içinde her türlü temayı barındıran, bildiğimiz dünyaya pek benzeyen ama bu dünyadan da uzak olmayan bir dünyada geçen güzel hikayelerin toplandığı çok geniş bir evrendir. İşte o evreden inanılması güç ama akla uzak olmayan bir hikâye anlatacağım şimdi.) * ...

Bütün zamanların en büyük aşk romanı olarak kabul edilen Tolstoy'un "Anna Karenina" romanının sayfaları arasında bir "düello heyulası" dolaşır durur. Anna'nın aldatılan kocası Aleksey Aleksandroviç ile aşığı Vronski, romanın birçok yerinde aklından geçirirler düelloya durmayı. Kâh Vronski Aleksandroviç'i düelloya çağırmayı düşünür, kâh Aleksandroviç aklından geçirir Vronski ile çarpışmayı. Ancak ikisi de bunu yapamazlar; bunun yerine Anna'nın aşığı Vrosnki kendi kendisiyle düelloya...

İlkbahardan firar etmiş şurup gibi bir hava vardı dışarıda. Kulaklıkları taktım kulağıma, bastım telefonun düğmesine, attım kendimi dışarı. İki tarafı huş ve köknar ağaçlarıyla kaplı uzun yolun sonu yok, yürü yürüyebildiğin kadar. Yoluma hep çıkan, yanından her geçtiğimde aklıma uzak ırmakları getiren, artık iyice incelmiş derenin üzerine yapılmış tahta köprüyü geçiyordum ki bir sincap atladı yola. Beni fark etti hayvan ama kaçmadı. Huş ağacının dibinde bir şey bulmuştu. Kemirmeye başladı....

Yeniçeri Ocağı'nda padişah için av köpeği yetiştirmekle görevli "saksoncubaşı" bir Gürcü babanın oğlu olarak; kendisi de aynı ocakta "yirmi sekizinci ortada" hizmet gördüğü için hayatı boyunca bu sıfatla anılan, çorbacılık ve muhzır ağalığından katipliğe terfi edilen, oradan Darphane defterdarlığına geçen, daha sonra Sultan Üçüncü Ahmet'in saltanatında başmuhasebeci olan, 1720 yılında da Osmanlının memleket dışına gönderdiği ilk sefir sıfatıyla Paris'e giden, bu şehirde on bir ay kaldıktan...