Emeklilik için prim günü eksik olanlar bazı süreler için Sosyal Güvenlik Kurumu’na hizmet borçlanması yaparak gün satın alabiliyorlar. Bunların en bilineni askerlik ve doğum borçlanması oluşturuyor. Bunların dışında ayrıca memurların aylıksız izin süreleri, doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirilen normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri, avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri, grev ve lokavtta geçen süreler, hekimlerin fahri asistanlıkta geçen süreleri için de hizmet borçlanması yapılabiliyor.
SORULARINIZ İÇİN: [email protected]
Askerlik ve doğum başta olmak üzere SGK’ya yapılan hizmet borçlanmalarında prime esas kazanç tutarını, borçlanmayı yapan kişiler serbestçe belirleyebiliyor. Prime esas kazanç tutarı brüt asgari ücret ile bunun 7,5 katı arasında değişiyor. Prim tutarı da belirlenen kazancın yüzde 32’si üzerinden hesaplanıyor.
2024 yılında borçlanma yapanların 1 gün için ödemesi gereken prim tutarı en az 213.36 TL’dir. Bir günlük azami prim tutarı ise 1.600,20 T’dir. Askerliğini 18 ay yapan kişi, bu sürenin tamamını borçlanmak istediğinde en düşük kazanç üzerinden 2024 yıl sonuna kadar 115.214,40 TL ödemek zorundadır.
Kadınlar her yeni doğan çocuk için 2 yaşını dolduruncaya kadar olan dönemde boşta geçen süreleri için borçlanma yapabiliyorlar. Toplam 3 çocuk için 2’şer yıldan 6 yıla kadar borçlanma yapma hakları bulunuyor. Bir çocuk için 720, 3 çocuk için de 2 bin 160 güne kadar doğum borçlanması yapma hakları bulunuyor.
Bir çocuk için doğum borçlanması yapan kadın 2024 yılında 153.619,20 TL ödemek zorundadır.
BORÇLANMA MALİYETİNİN BİR KISMI GERİ ALINABİLİR
SGK’ya yapılan her türlü borçlanma için ödenen primler gelir vergisi matrahından indirilebilir. Askerlik ve doğum borçlanması başta olmak üzere tüm hizmet borçlanmaları için ödenen primler, gelir vergisi matrahından indirilebilir. Vergi indirimi hakkından yararlanabilmek için borçlanmanın sigortalı olarak çalışmakta iken yapılması gerekir.
Vergi indiriminden yararlanabilmek için borçlanmaya ilişkin ödeme belgesi işyerine verilmelidir. Belgenin işverene verildiği aydan başlayarak, takvim yılı sınırlaması olmaksızın, ödenen tutarın tamamı kazançtan indirilir.
Örneğin, bir çocuğu için 720 gün doğum borçlanması yapan kadın çalışan, yüzde 27 vergi diliminde yer alıyorsa ödediği 153.619,20 liralık borçlanma tutarının 41.478 lirasını vergi indirimi yoluyla geri alır.
EMEKLİ OLDUKTAN SONRA ÇALIŞANLAR DA VERGİ İNDİRİMİNDEN YARARLANIR
EYT düzenlemesinden yararlananlardan bir kısmı eksik prim günlerini tamamlamak için son bir yıllık dönemde çok acele şekilde hizmet borçlanması yapmak zorunda kaldı. Bunlardan bir kısmı emekli olduktan sonra çalışmayı bırakırken, bir kısmı aynı işyerinde veya başka işyerinde çalışmaya devam ediyor.
Hizmet borçlanması yapanlardan emekli olduktan sonra çalışmayı bırakanlar, borçlandıkları primler için vergi indirimi yoluyla iade hakkından yararlanamazlar.
Emekli olduktan sonra çalışmaya devam edenlerin yararlanıp yararlanamayacağı konusunda uygulamada tereddütler yaşanıyordu. İzmir’de bir mükellef EYT’den yararlanarak emekli olan personelinin hizmet borçlanma primini vergi matrahından indirme talebinde bulunduğunu belirterek, emekli çalışanlara bu hükmün uygulanıp uygulanamayacağını sordu. İzmir Vergi Dairesi özelge ile konuya açıklık getirdi. Özelgede, emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden kişilerin de hizmet borçlanması primini vergi matrahından indirebileceği belirtildi.
BEŞ YIL İÇİNDE YARARLANMAK MÜMKÜN
SGK’ya borçlanma yaptığı halde vergi indirimi hakkından yararlanmamış olanlar beş yıllık zaman aşımı süresinde vergi düzeltme talebinde bulunarak geriye dönük indirim hakkından yararlanabilir. Vergi düzeltme hakkından yararlanılabilmek için hem borçlanmanın yapıldığı tarihte hem de vergi düzeltme başvurusu yapılan tarihte sigortalı olarak çalışmak gerekir. Vergi düzeltme talebi vergi dairesine işyeri tarafından bildirilir.
Emekli olduktan sonra çalışmayı bırakan kişiler beş yıllık süre içinde çalışmaya başlarsa vergi indirimi hakkından yararlanabilirler.
