ABD’de seçimlere artık günler değil saatler kaldı.
ABD ve dünya için kritik önem taşıyan seçimde son anketler seçimin başabaş olduğunu gösteriyor.Her iki aday da son saatlerde son kozlarını oynayarak kararsız seçmeni kendine çevirmeye çalışıyor.
ABD seçimlerinde yapılan bağışlar da seçimin sürecine dair öngörü oluşturmada oldukça kritik. Zira ABD seçimlerinde bağışın kendisi doğrudan belirleyici olmasa da büyük önem taşıyor.
Görsel: Associated Press
Bunun temel nedeni ise ABD seçim sisteminin, adayların büyük kampanya bütçelerine ihtiyaç duyduğu bir yapı üzerine kurulu olması. Bu durum, para, lobi grupları, politikacılar ve politik kararlar arasındaki ilişkiyi ayrılmaz bir bütün olarak gösteriyor.
ABD’deki kampanya finansman süreci Federal Seçim Komisyonu (FEC) tarafından denetleniyor. Bireysel bağışçılar bir adaya en fazla 3 bin 300 dolar bağış yapabilirken, PAC’lere 5 bin dolara kadar katkıda bulunabiliyor. Super PAC’ler ise sınırsız miktarda bağış toplayıp harcayabiliyor ancak adayların kampanyalarıyla doğrudan koordine olamıyor.
Open Secrets verilerine göre partilerin toplam bağış miktarı seçime saatler kala 1,637 milyar doları aştı. Aday komitesinden Demokratlar 1,003,158,590 milyar dolar, Cumhuriyetçiler ise 381,537,980 dolar bağış topladı. Dışardan gelen para ise Demokratlar için 585,676,301 dolar, Cumhuriyetçiler için ise 694,167,388 dolar oldu.
Kasım 2020 seçimlerinde Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump 594 milyon dolar, Demokrat aday Joe Biden ise 704 milyon dolarlık bağış toplamıştı.
Demokratlar cephesinde ise bu seçimde bireysel bağışlar, Kamala Harris'in adaylığıyla ivme kazandı. AA verilerine göre Harris, ağustos ayında topladığı bağışların üçte ikisini ilk kez bağış yapan kişilerden elde etti, toplam bağışlarının çoğunluğu ise 200 doların altındaki küçük miktarlardan oluşuyor.
Görsel: Associated Press
Emekliler ise bu seçimde bir önceki 2020 seçimlerine göre daha aktif görünüyor.
Emekliler bağış adı altında seçimlere toplam 312 milyon 127 bin 951 dolar harcadı. Demokratlar yüzde 33 Cumhuriyetçiler ise yüzde 65,3 oranıyla öne çıktı.
Emekliler Trump'ın seçim çalışmaları için 5 Kasım 2024'e kadar 129 milyon 502 bin dolar bağışta bulundu. Bu rakam Kamala Harris'te 102 milyon 39 bin dolarda kaldı.
Bununla birlikte adaydan bağımsız olarak tüm seçimler için 2023-2024 arasında emekliler toplam 1 milyar 348 milyon 110 bin dolar bağış yaptı.
Bunların 456 milyon 303 bin doları Demokrat Parti ve liberal gruplara giderken, 596 milyon 337 bin doları Cumhuriyetçi Parti ve muhafazakar gruplara gitti.
ABD seçimlerinde her bir kişinin bağışı önem taşısa da asıl etkili olan şüphesiz 'dark money' yani kimden geldiği belirsiz 'karanlık para' oluyor.
'Karanlık para', paranın kaynağının açıklanmadığı, siyasi sonuçları etkilemek için harcanan para anlamına geliyor.
Siyasi olarak aktif kar amacı gütmeyen kuruluşlar, seçimleri etkilemek için harcama yapsalar bile bağışçılarını ifşa etmek için genellikle yasal bir zorunluluk altında olmuyor. Finansman kaynaklarını ifşa etmemeyi seçtiklerinde ise karanlık para grupları olarak kabul ediliyorlar. Kâr amacı gütmeyen kuruluşlar ve sahte şirketler, süper PAC'lere sınırsız miktarda para verebiliyor.
Open Secrets verilerine göre karanlık para grupları, geçen on yılda seçimleri etkilemek için yaklaşık 1 milyar dolar harcadı. Bunlar çoğunlukla televizyon, çevrimiçi reklamlar ve posta gönderilerine harcandı.
Birçok seçmen için kripto para, 2024 seçim döngüsünde en önemli gündem maddesi değil. Ancak, bağlı kripto yanlısı süper PAC'lerden oluşan Fairshake, Protect Progress ve Defend American Jobs üçlüsü seçime halihazırda 133 milyon dolardan fazla para yatırdı.
Yeni bir yönetim beklentisi, Kongre kontrolünün tersine çevrilmesi olasılığı göz önüne alındığında, kripto savunucuları kripto dostu bir başkan ve Kongre üyeleri seçmeyi hedefliyor.
Kripto üçlüsüne yapılan katkıların büyük kısmı üç kripto borsası platformu olan Coinbase , Ripple ve Jump Crypto geldi ki bu rakam toplamda yaklaşık 93 milyon dolardı. Girişim sermayesi şirketi Andreessen Horowitz ise 45,2 milyon dolar civarında katkıda bulundu.
Kripto endüstrisindeki birden fazla yüksek profilli kişi Trump'a desteklerini dile getirdi. Winklevoss kardeşler Trump destekçisi olduklarını açıkladılar ve Andreessen Horowitz kurucuları Marc Andreessen ve Ben Horowitz, Trump yanlısı bir süper PAC olan Right for America'ya 5 milyon dolar bağışladı.
Ancak kripto endüstrisi yalnızca Cumhuriyetçilere fayda sağlamadı ve kripto destekli süper PAC üçlüsüne katkıda bulunanların çoğu açıkça partizan değil. Son aylarda Trump, kriptoya olan desteğini Kamala Harris'ten daha açık ve coşkulu bir şekilde dile getirse de Kamala Harris sert bir açıklama yapmaktan kaçındı.
Trump ise 7,5 milyon doların üzerinde kripto para bağışı yeniden seçim kampanyasını doldurmadan önce Twitter'da "Para olmayan, değeri oldukça değişken ve havadan ibaret olan Bitcoin ve diğer Kripto Paraların hayranı değilim. Düzenlenmemiş Kripto Varlıklar, uyuşturucu ticareti ve diğer yasadışı faaliyetler dahil olmak üzere yasa dışı davranışları kolaylaştırabilir" ifadelerini kullanmıştı. Ancak şu an Trump kriptoya en net desteği verdiğini açıklayarak "Bir gün Gary Gensler'ı kovacağım ve Amerika'nın geleceği inşa etmesi gerektiğine inanan yeni bir kişiyi atayacağım. Bundan sonra kurallar, sektörünüzden nefret eden değil, sektörünüzü seven insanlar tarafından yazılacak" diyerek kriptoseverlere seslenmişti.
Seçime kısa süre kala, kripto sektörünün yüksek teklifinin karşılığını alıp almayacağı henüz belli değil.
Öte yandan adaylara bağış sektörel olarak da büyük değişiklik gösteriyor.
Örneğin finans/sigorta/gayrimenkul sektörü parti ve adaylara 743 milyon dolardan fazla bağış yaptı. Bunun yüzde 48,61'i Demokratlara, yüzde 50,6'sı Cumhuriyetçilere gitti.
Başkan yardımcısı olduğu dönemde yenilenebilir enerji ve elektrikli araçlara yatırım sağlayan 'Enflasyonu Azaltma Yasası'nın geçmesine yardımcı olan ve başkanlık vaatleri arasında 'temiz enerji yatırımları ile iklim değişikliğiyle mücadele'nin yer aldığı Kamala Harris enerji sektöründe pek destek görmezken, 'Amerikan enerji sektörünü özgürleştirme' vaadinde bulunan Donald Trump'a ilgi daha fazla öne çıkıyor. Enerji ve doğal kaynaklar alanlarında 114,6 milyon dolarlık bağışların yüzde 26,3'ü Demokratlara giderken, yüzde 73,06 ile Cumhuriyetçiler öne çıkıyor.
Çalışanlar/işçiler arasında ise tam tersi bir durum söz konusu. İşçilerin bağışlarının yüzde 87,24'ü Demokratlar, yüzde 12'si ise Cumhuriyetçiler olarak dikkat çekiyor.
Tüm bu bağışlar ise şüphesiz adaylardan beklenilen talepleri ortaya koyuyor. Seçim sonrası yeni başkanın gelmesiyle tüm bağışçılar taleplerini hızla gündeme getirmeye başlayacak.
Bağışların 2024 seçimleri ne kadar şekillendireceği, hangi taleplerin yerine getirileceği ve kimin kazanacağı ise saatler sonra belli olacak...
* Haberin görselleri Shutterstock ve Associated Press'ten servis edilmiştir.
